چکيده:
امروزه در بسياري از بورسهاي جهان، قانونگذاران بورس به منظور کاهش تلاطم بازار و همچنين کاهش ضرر سرمايهگذاران در اثر تصميمات احساسي و هيجاني، اقدام به وضع دامنه مجاز نوسان[1] روزانه نمودهاند. در مورد وضع دامنه نوسان مجاز روزانه، مطالعات نظری و تحقیقات تجربی زیادی انجام شده است که برخی در جهت تایید کارایی و برخی دیگر نشان دهنده ناکارایی وضع این دامنه بوده است.
در این پژوهش ابتدا به بررسی یکی از پیامدهای وضع دامنه مجاز نوسان به نام اثر ربایش[2] پرداخته و سپس با استفاده از مدل آماری خودهمبستگی، وجود و یا عدم وجود آن را در 5 شرکت از شرکتهای بورس تهران، در سال 1388 بررسی مینماییم.
با توجه به نتایج به دست آمده، 5 شرکت پر معامله حفاری شمال، مخابرات، صنایع دریایی ایران، بانک سینا و سایپا که به تنهایی نزدیک به 23 درصد از تمامی معاملات بورس تهران در سال 1388 را به خود اختصاص میدهند، دارای اثر ربایش منفی(اثر دافعه) در حدود دامنه نوسان خود میباشند. لازم به ذکر است این اثر در حدود پایینی مستحکمتر و قابل دفاعتر از حدود بالایی میباشد. همچنین مشاهده شد که اثر ربایش و اثر تکانهای دو متغیر متفاوت بوده و اثر ربایش مشاهده دیگری از اثر تکانهای نمیباشد.
[1] دامنه مجاز نوسان ترجمه عبارت Price limit به معنی محدودیت قیمت است، اما بر اساس تعاریف مندرج در بخش اصطلاحات تارنمای بورس اوراق بهادار تهران، اصطلاح دامنه مجاز نوسان به معنی حد مجاز تغییرات قیمتی، تعریف شده است.