چكيده
طي دو دهه اخير تغييراتي در ساختار بازار مسكن ايران به‌وجود آمده كه مهم‌ترين آن رشد تقاضاي سفته‌بازي است كه مي‌تواند به شكل‌گيري حباب مسكن منجر گردد. هدف اين پژوهش برآورد جزء حباب مسكن در ايران است. به اين منظور قيمت تعادلي مسكن برآورد و حباب از اختلاف بين قيمت تعادلي و واقعي مسكن به‌دست آمد. با توجه به وجود جيره‌بندي در بازار وام رهني ايران از معادله قيمت حقيقي مسكن در (Meen, 1990 a) استفاده شد. هم‌چنين براي ايجاد ميعاري از جيره‌بندي اعتبارات مسكن از مدل جيره‌بندي اعتبارات مسكن در (Meen, 1990 b) استفاده شد البته با اعمال برخي تغييرات. براي برآورد جزء حباب ابتدا مدل جيره‌بندي اعتبارات مسكن با استفاده از تكنيك‌هاي خاص مدل داده‌هاي پنل پويا (Dynamic Panel Data Model) تخمين و معيار جيره‌بندي اعتبارات مسكن محاسبه شد و سپس معادله قيمت حقيقي مسكن در دو فرم ايستا و پويا تخمين زده شد. داده‌هاي تحقيق فصلي و مربوط به 17 شهر بزرگ ايران است. تخمين‌ها با استفاده از دو مجموعه داده انجام شد كه در يكي روند زماني داده‌ها و در ديگري ميانگين مقطع زماني آن‌ها حذف شده است. فرم ايستاي معادله قيمت حقيقي مسكن با استفاده از رويكرد هم‌جمعي پنل (Panel Cointegration) و فرم پوياي آن با استفاده از رويكرد تصحيح خطا (Error Correction) تخمين زده شد. نتايج حاصل از تخمين مدل جيره‌بندي اعتابرات مسكن اشاره به وجود رابطه عكس بين تقاضاي وام رهني و قيمت مسكن دارد. نتايج حاصل از تخمين معادله قيمت حقيقي مسكن اشاره به وجود حباب در بازار مسكن ايران دارد. درواقع در سال‌هاي 1375، 1385 و 1386 شاهد شكست حباب قيمت در بازار مسكن ايران هستيم.